-
Οι δράσεις του ελληνικού γραφείου και οι θέσεις της οργάνωσης για την προστασία των ωκεανών.
Λίγο πριν την έναρξη της διεθνούς διάσκεψης “Our Oceans” η οποία θα λάβει χώρα στην Αθήνα αυτή την εβδομάδα, ακτιβιστές του ελληνικού γραφείου της Greenpeace πραγματοποίησαν προβολές μηνυμάτων υπέρ της προστασίας της θάλασσας στον ιστορικό βράχο της Ακρόπολης, στον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, και αλλού, υπενθυμίζοντας στους ηγέτες την ευθύνη τους για την προστασία των παγκόσμιων ωκεανών.
Το “ταξίδι” των μηνυμάτων ξεκίνησε από τον βράχο της Ακρόπολης και συνεχίστηκε με προβολές σε εμβληματικά τοπόσημα της πρωτεύουσας, καταλήγοντας στο Κέντρο Πολιτισμού – Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το οποίο φιλοξενεί από σήμερα τη διάσκεψη “Our Oceans”. Η δράση είχε σαν στόχο να αναδειχθεί η επείγουσα ανάγκη μέτρων προστασίας της θαλάσσιας ζωής από καταστροφικές πρακτικές, όπως η υπεραλίευση και οι εξορύξεις υδρογονανθράκων και ορυκτών από τα βάθη των θαλασσών μας. Ταυτόχρονα, τα μηνύματα έδωσαν έμφαση στην προστασία των παράκτιων κοινοτήτων, οι οποίες κινδυνεύουν από την υποβάθμιση των ωκεανών μας, όπως και την ύψιστη σημασία επικύρωσης της Παγκόσμιας Συνθήκης του ΟΗΕ για τους ωκεανούς. Τα μηνύματα είχαν την υπογραφή του ελληνικού γραφείου της Greenpeace και της WWF Ελλάς, εκφράζοντας τη θέση των δύο οργανώσεων οι οποίες έχουν μακροχρόνια διεθνή και εθνική δράση σε ζητήματα προστασίας της θαλάσσιας βιοποικιλότητας.
“Παρά την αρχική δημιουργία της Παγκόσμιας Συνθήκης για τους ωκεανούς το 2023, οι ωκεανοί εξακολουθούν να κινδυνεύουν από τη βιομηχανική αλιεία, τη ρύπανση, τις εξορύξεις πετρελαίου και αερίου και τη νέα κούρσα για εξορύξεις ορυκτών από τον βυθό. Η διεθνής διάσκεψη που διεξάγεται στην Αθήνα αυτές τις μέρες δεν πρέπει να είναι απλώς μια ευκαιρία για να αυτοθαυμαστούν οι κυβερνήσεις για όσα έχουν πει μέχρι τώρα. Αντιθέτως, οφείλει να είναι το σημείο στο οποίο θα παρουσιαστούν σοβαρά βήματα και σχέδια δράσης με στόχο να αποφευχθεί η λεηλασία των θαλασσών μας”, τόνισε ο Νίκος Χαραλαμπίδης, Γενικός Διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace. Συνέχισε λέγοντας πως “η Greenpeace ζητά τολμηρές δεσμεύσεις από τις πάνω από εκατό αντιπροσωπείες χωρών που θα παρευρεθούν στη διάσκεψη”.
Καλούμε την ελληνική κυβέρνηση και τον κ. Πρωθυπουργό να αναλάβει συγκεκριμένες και ουσιαστικές πρωτοβουλίες και να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της για την προστασία των θαλασσών, και πιο συγκεκριμένα ζητάμε:
● Να προχωρήσει στη δημιουργία και την εξασφάλιση λειτουργίας θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών που καλύπτουν τουλάχιστον το 30% της επιφάνειας των θαλασσών μας και εγγυώνται την ασφαλή αναπαραγωγή κρίσιμων ειδών και την προστασία απειλούμενων οικοσυστημάτων.
● Να κηρύξει την Ελληνική Τάφρο, με τη σπάνια και ιδιαίτερη ζωή που φιλοξενεί, ως θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή.
● Να θέσει οριστικό τέλος στα σχέδια για εξορύξεις υδρογονανθράκων. Η απαγόρευση τέτοιων δραστηριοτήτων στις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές είναι – τόσο με περιβαλλοντικούς, όσο και με καθαρά οικονομικούς όρους – επιβεβλημένη.
● Να επικυρώσει την Παγκόσμια Συνθήκη για τους Ωκεανούς.
Εφόσον η ελληνική κυβέρνηση και οι παγκόσμιοι ηγέτες επιθυμούν να αναγνωριστούν ως πρωτοστάτες, πρέπει να δείξουν συνέπεια. Αν πράγματι θέλουν να λάβουμε σοβαρά τα λεγόμενά τους, τότε είναι κρίσιμο να προχωρήσουν στις παραπάνω δεσμεύσεις.
Η Greenpeace ανησυχεί για τις ως τώρα κενές υποσχέσεις των κυβερνήσεων, οι οποίες έχουν λιγότερο από έξι χρόνια για να εξασφαλίσουν την προστασία του 30% των παγκόσμιων θαλάσσιων οικοσυστημάτων από την αισχροκερδή καταστροφή[1]. Απομένει μόνο ένα έτος μέχρι την επόμενη παγκόσμια διάσκεψη του ΟΗΕ στην Νίκαια και μέχρι τότε χρειάζεται σε παγκόσμιο επίπεδο να έχουν γίνει τα εξής απαραίτητα, επείγοντα βήματα:
● Τουλάχιστον 60 χώρες πρέπει να επικυρώσουν τη Διεθνή Συμφωνία του ΟΗΕ[2] για τους ωκεανούς με στόχο να τεθεί σε ισχύ. Δυστυχώς μέχρι στιγμής μόνο 3 χώρες (Παλάου, Χιλή και Μπελίζ) έχουν προχωρήσει και άλλη μια (Σεϋχέλλες) ετοιμάζεται να κάνει το ίδιο. Αντίθετα, η χώρα μας δεν έχει προχωρήσει σε επικύρωση της Συνθήκης, παρόλο που έχει δηλώσει ότι η προστασία των θαλασσών είναι προτεραιότητά της.
● Στη συνάντηση της Διεθνούς Αρχής των Θαλάσσιων Βυθών (International Seabed Authority, ISA) τον Ιούλιο στην Τζαμάικα, εταιρείες και ορισμένες κυβερνήσεις θα επιμείνουν να προχωρήσει η εξόρυξη ορυκτών από τον βυθό. Μόνο 25 χώρες παγκοσμίως έχουν ζητήσει να παύσει αυτή η δραστηριότητα και να συμφωνηθεί η καθολική ή έστω προσωρινή απαγόρευσή της. Χρειάζονται απαραιτήτως περισσότερες χώρες οι οποίες θα ενώσουν τη φωνή τους.
● Για εκατοντάδες χρόνια, παράκτιες κοινότητες και αλιείς χαμηλής έντασης σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να συμβάλλουν στην προστασία του θαλάσσιου πλούτου. Παρά τον σπουδαίο τους ρόλο, συχνά οι αλιευτικές πολιτικές αγνοούν την ύπαρξη και τη σημασία τους. Οι κυβερνήσεις οφείλουν να προστατεύουν τα δικαιώματα των παράκτιων κοινοτήτων, τη συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων και την υπεράσπισή τους από τη βιομηχανική εκμετάλλευση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων με στόχο την ευημερία της θάλασσας και των ανθρώπων που εξαρτώνται από αυτήν.
Η Ελληνική Τάφρος
Η Μεσόγειος Θάλασσα έχει αναγνωριστεί ως μία από τις 25 σημαντικότερες εστίες βιοποικιλότητας της Γης, καθώς σε μια περιοχή που αντιστοιχεί μόλις στο 1% της έκτασης των θαλασσών της γης εντοπίζεται μεταξύ 4% και 18% όλων των καταγεγραμμένων ανά τον κόσμο θαλάσσιων ειδών. H Μεσόγειος διαθέτει σπάνιους και σημαντικούς θαλάσσιους οικότοπους, εκτεταμένη ενδημικότητα και μεγάλο αριθμό ειδών που βρίσκονται πραγματικά στο χείλος της εξαφάνισης.
Ένας τέτοιος πολύτιμος οικότοπος, στην καρδιά της Μεσογείου, είναι η “Ελληνική Τάφρος”. Μια υποθαλάσσια οροσειρά, στα ανοιχτά των ακτών μας από το Ιόνιο, τα νότια της Κρήτης μέχρι και τη Ρόδο, με χαράδρες που φτάνουν ως και τα 5χλμ σε βάθος. Μια θάλασσα γεμάτη ζωή , ένας θησαυρός φυσικού πλούτου που κληρονομήσαμε και οφείλουμε να διαφυλάξουμε για τις επόμενες γενιές.
Ελληνική Τάφρος, καταφύγιο για μερικά από τα πιο υπέροχα και πολύτιμα πλάσματα της φύσης!
Για τους φυσητήρες (Physeter macrocephalus, το τρίτο μεγαλύτερο ζώο, με τον μεγαλύτερο εγκέφαλο που έχει καταγράφει στο ζωικό βασίλειο!) η περιοχή είναι η μόνη στη Μεσόγειο «Περιοχή Ειδικής Σημασίας» όπως έχει οριστεί από τη Διεθνή Συμφωνία ACCOBAMS. Ο μεσογειακός πληθυσμός φυσητήρα, ένα σημαντικό τμήμα του οποίου συναντάται μόνιμα στην Ελληνική Τάφρο, έχει χαρακτηρισθεί ως «κινδυνεύων» από την IUCN και προστατεύεται ως είδος «κοινοτικού ενδιαφέροντος που απαιτεί αυστηρή προστασία», σύμφωνα με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ. Για τον ζιφιό (Ziphius cavirostris, είναι φάλαινα παρόλο που μοιάζει με δελφίνι και μάλιστα από τους καλύτερους δύτες της θάλασσας) η Ελληνική Τάφρος αποτελεί έναν από τους πέντε σημαντικότερους βιοτόπους στη Μεσόγειο. Η ευρύτερη περιοχή χρησιμοποιείται επίσης ως ενδιαίτημα από την πτεροφάλαινα (Balaenoptera physalus, το δεύτερο μεγαλύτερο ζώο στον κόσμο και το ταχύτερο είδος φαλαινών) και 4 είδη δελφινιών : ρινοδέλφινα (Tursiops truncatus, είδος προτεραιότητας σύμφωνα με την οδηγία92/43/ΕΟΚ), σταχτοδέλφινα Grampus griseus, ζωνοδέλφινα (Stenella coeruleoalba, η αφθονία τους εδώ είναι η μεγαλύτερη στην Ελλάδα και όλη τη Μεσόγειο) και κοινά δελφίνια (Delphinus delphis, που κάθε άλλο παρά κοινά είναι πλέον αφού ο πληθυσμός τους στο Ιόνιο τα τελευταία χρόνια έχει υποστεί δραματική μείωση). Εδώ συναντάμε και τη Μεσογειακή φώκια Monachus monachus, κρισίμως κινδυνεύον στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων.
Στην περιοχή απαντώνται επίσης, και τα τρία είδη θαλασσίων χελωνών της Μεσογείου. Μάλιστα, γειτνιάζει με ορισμένες από τις πιο σημαντικές παραλίες ωοτοκίας της Caretta caretta, είδος προτεραιότητας σύμφωνα με την Οδηγία 92/43 της Ε.Ε.
Στις κορυφές των υποθαλάσσιων φαραγγιών της τάφρου, βρίσκονται σημαντικού εμπορικού ενδιαφέροντος αλιευτικά πεδία πελαγικών και βενθικών ψαριών. Στην ιχθυοπανίδα της περιοχής καταγράφεται επίσης σημαντικός αριθμός απειλούμενων ή/και προστατευόμενων ειδών Χονδιχθύων (καρχαρίες και βάτοι), όπως ο ρυγχοκαρχαρίας (Isurus oxyrinchus), ο επτακαρχαρίας (Heptranchias perlo), ο κοκκοκεντροφόρος (Centrophorus granulosus), ο γλαυκός καρχαρίας (Prionace glauca, Κρισίμως Κινδυνεύων στη Μεσόγειο), ο λευκός καρχαρίας (Carcharodon carcharias) κ.α
Αν και η βαθειά αυτή θάλασσα παραμένει ως σήμερα σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη, είναι γνωστή η ύπαρξη πεδίων βαθιών κοραλλιών τα οποία προστατεύονται ως Ευάλωτα Θαλάσσια Οικοσυστήματα. Στην περιοχή εχουν καταγραφεί σπάνιες αποικίες του κοραλλιού-μπαμπού Isidella elongata (είδος Γοργονίας, Κρισίμως Κινδυνεύον στη Μεσόγειο), αποικίες του προστατευόμενου κοραλλιού Dendrophyllia cornigera, Corallium rubrum κ.α.
Η Ελληνική Τάφρος, ως οικότοπος όλων των παραπάνω θαλασσίων ειδών, έχει τεράστια οικολογική αξία η οποία αποτυπώνεται στην Εθνική Νομοθεσία, σε Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς αλλά και Διεθνείς Συμβάσεις.
Η περιοχή είναι αναγνωρισμένη από :
- τη Διεθνή Σύμβαση για για τη Βιολογική Ποικιλότητα (CBD) ως Οικολογικά και Βιολογικά Σημαντική Περιοχή (EBSA)
- την Ειδική Επιτροπή για την Προστασία των Θαλάσσιων Θηλαστικών της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) ως «Σημαντική Περιοχή για τα Θαλάσσια Θηλαστικά»
- τη Διεθνή Συμφωνία για τη Διατήρηση των Κητωδών της Μαύρης Θάλασσας, της Μεσογείου και της Συγκείμενης Ζώνης του Ατλαντικού (ACCOBAMS) ως η μόνη στη Μεσόγειο «Περιοχή Ειδικής Σημασίας» για τους φυσητήρες
- τη Σύμβαση για τη Διατήρηση των Αποδημητικών Ειδών της Άγριας Πανίδας (CMS)
- το Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης για την Προστασία των Αγγελοκαρχαριών ως περιοχη προτεραιότητας
